Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa hoàn tất Đề án cải tiến cơ cấu biểu giá điện nhằm lấy ý kiến của các đơn vị liên quan. Đề án được xây dựng sau nhiều bức xúc của dư luận cũng như áp lực từ cơ quan quản lý sau một thời gian áp dụng biểu giá lũy tiến bậc thang 6 bậc, theo nguyên tắc người dùng càng nhiều thì càng phải chịu giá cao.

Trong số các phương án được đề xuất, việc bán điện đồng giá (không áp dụng bậc thang) nhận được nhiều quan tâm. Khảo sát nhanh của VnExpress với sự tham gia của hơn 1.800 bạn đọc cho thấy khoảng 80% ý kiến ủng hộ phương án này. Tuy nhiên, thống kê thực tế việc sử dụng điện những năm gần đây cho thấy một tỷ lệ phần trăm tương tự số hộ gia đình sẽ phải trả thêm tiền điện hằng tháng nếu phương án này được áp dụng.

Biểu đồ cho thấy thay đổi tiền điện hằng tháng (đường màu đỏ) của một hộ ở các mức tiêu thụ khác nhau (đường màu xanh) nếu áp dụng phương thức bán đồng giá.

Cụ thể, theo tính toán của ngành điện, nếu áp dụng giá bán điện bình quân năm 2015 là 1.747 đồng một kWh làm giá bán chung, các hộ đang sử dụng điện 30-230 kWh mỗi tháng đều phải trả thêm tiền, so với cách tính lũy tiền bậc thang hiện hành. Mức trả thêm dao động trong khoảng 7.900-23.900 đồng mỗi tháng. Chỉ có các hộ dùng trên 230 kWh là được lợi. Chẳng hạn hộ dùng 250 kWh giảm được gần 30.000 đồng, hộ dùng 500 kWh giảm được gần 190.000 đồng mỗi tháng.

Trong khi đó, cũng theo thống kê của EVN, năm 2013, tỷ lệ số khách hàng mua điện sinh hoạt sử dụng dưới 200 kWh mỗi tháng là xấp xỉ 81%. Con số của năm 2014 là 80,44%. Như vậy, nếu ngành điện áp dụng phương án bán đồng giá, sẽ có không dưới 80% khách hàng phải trả thêm tiền điện so với cách tính hiện nay.

Ngoài ý tưởng nêu trên, nhằm rút gọn biểu giá, tránh phức tạp trong cách tính toán, đề án của EVN cũng đưa ra 5 phương án khác, nhằm giảm về 3 (4 phương án) hoặc 4 bậc (một phương án).

Với các phương án rút về 3 bậc, đơn cử như việc lấy các bậc thang 100, 200 và 300 kWh làm mốc, tính toán cho thấy tiền điện của các hộ sử dụng dưới 100 kWh sẽ không có nhiều thay đổi. Ngược lại, các hộ sử dụng 100-240 kWh mỗi tháng sẽ phải trả thêm tối đa 11.350 đồng, song nếu dùng trên mức này, tiền điện có thể giảm hơn 20.000 đồng mỗi tháng so với hiện nay.

Chênh lệch tiền điện của một hộ ở các mức tiêu thụ khác nhau nếu áp dụng biểu giá 3 bậc lũy tiến.

Với phương án biểu giá điện 4 bậc, người chịu thiệt (phải trả thêm tiền) sẽ là các hộ dùng dưới 100 kWh mỗi tháng, hoặc dùng trong khoảng 257-300 số. Tuy nhiên, mức tiền tối đa khách hàng phải trả thêm trong mỗi trường hợp chỉ dao động trong khoảng 3.550-6.850 đồng. Trong khi đó, những người mua điện ở các mức tiêu thụ còn lại (chiếm khoảng một nửa số khách hàng), sẽ được giảm số tiền nộp hằng tháng.

Chênh lệch tiền điện của một hộ ở các mức tiêu thụ khác nhau nếu áp dụng biểu giá 4 bậc lũy tiến.

Cùng với việc đưa ra các phương án nêu trên, EVN khẳng định dù tính theo cách nào, doanh thu của tập đoàn này cũng không thay đổi. Theo đó, với sản lượng điện thương phẩm dự kiến cho năm 2015 là 141,8 tỷ kWh thì riêng việc bán phục vụ sinh hoạt sẽ giúp doanh nghiệp thu về gần 72.000 tỷ đồng.

Tại đề án, EVN cũng khẳng định trong dài hạn, ngành điện sẽ nghiên cứu, cải tiến đồng bộ, toàn diện cơ cấu biểu giá cho sản xuất, kinh doanh, khu vực hành chính sự nghiệp cũng như điện sinh hoạt để phù hợp với các bước triển khai thị trường bán buôn và bán lẻ điện cạnh tranh. Trong khi đó, các phương án nêu trên sẽ được lấy ý kiến, quyết định và áp dụng cho giai đoạn 2016-2017.