Dự án được khởi công từ ngày 20/4/2015 và khánh thành vào hôm nay, nhân ngày giỗ lần thứ 316 Đức Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh (nhằm 16 tháng 5 năm Bính Thân). 

Công trình có diện tích hơn 7.400m², gồm các hạng mục: Khối đền chính, nhà điều hành, cổng Tam quan, Văn bia, hồ nước... Trong đó, khối đền chính được xây theo kiến trúc truyền thống của người Việt nói chung và kiến trúc đình đền dân gian Nam bộ nói riêng bằng các chất liệu gỗ tự nhiên, nền lót gạch đất nung, mái ngói âm dương, cửa cách điệu cây lá vùng sông nước Nam bộ.

Đền thờ Lễ thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh vừa được khánh thành. Ảnh: T.N

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong nói rằng, Đức Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh là người có công lao to lớn trong công cuộc khẩn hoang kinh lược, khai phá phương nam, đặt nền hành chính xác lập chủ quyền vùng đất Nam bộ, lập nên vùng đất Sài Gòn - TP HCM ngày nay.

"Đền thờ Nguyễn Hữu Cảnh là công trình giúp bồi dưỡng thêm lòng yêu nước cho các thế hệ hôm nay và mai sau. Qua đó còn nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho nhân dân TP HCM trong sự nghiệp xây dựng một thành phố sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình", ông Phong nhấn mạnh.

Đại diện gia tộc, ông Nguyễn Hữu Tiến, hậu duệ đời thứ 10 của Đức Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh cảm ơn chính quyền, nhân dân thành phố và kính Đức Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh phù hộ cho chính quyền và nhân dân thành phố ngày một vững mạnh, xây dựng thành phố ngày một phồn vinh to đẹp hơn.

Nguyễn Hữu Cảnh (1650-1700) là vị tướng tài được chúa Nguyễn Phúc Chu sai làm Thống suất kinh lược xứ Nam bộ năm 1698 (đây cũng là năm được lấy làm khai sinh vùng đất Sài Gòn xưa, tức TP HCM ngày nay). Ông đặt doanh trại tại Cù lao Phố (Đồng Nai), cùng quan chức dưới quyền thiết lập bộ máy hành chánh nơi vùng đất mới; đặt xứ Nông Nại làm phủ Gia Định, lấy xứ Đồng Nai làm huyện Phước Long, đặt dinh Trấn Biên; lấy xứ Sài Gòn làm huyện Tân Bình, dựng dinh Phiên Trấn.

Lãnh đạo TP HCM thắp nhang trước bàn thờ Lễ thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh. Ảnh: T.N

Dù thời gian chuyến kinh lược ngắn ngủi nhưng ông Nguyễn Hữu Cảnh đã thực hiện một số công việc quan trọng và có ý nghĩa lớn, đặt nền tảng cho công cuộc khai khẩn mạnh mẽ vùng Nam Bộ thời bấy giờ. Từ một vùng lưu dân tự phát, ông đã định hướng phát triển, thu nạp, chiêu mộ thêm dân, khai khẩn ruộng đất, đặt đơn vị hành chánh, chuẩn định thuế, lập bộ tịch đinh điền… tạo cơ sở cho việc phát triển vùng đất mới này vào lãnh thổ nước nhà.

Với những công lao to lớn trong việc mở mang bờ cõi đất nước, Chúa Nguyễn đã truy tặng Nguyễn Hữu Cảnh nhiều chức vị. Thời các vua Nguyễn, ông được truy phong Thượng đẳng công thần đặc Trấn phủ quốc Chưởng cơ với tước Lễ Thành hầu. Hiện, ngoài lăng mộ của ông ở quê hương Quảng Bình, những nơi ông đến an dân, nhân dân đều lập đền thờ hoặc lập bài vị ông như Cù Lao Phố (Biên Hòa), Đình Minh Hương Gia Thạnh, Ô Môn (Cần Thơ), nhiều nơi trong tỉnh An Giang...

Hữu Công