Khảo sát của VnExpress tại các chợ TP HCM cho thấy, hành tây, hành củ, tỏi, súp lơ Trung Quốc bán tràn lan dù nhiều mặt hàng có giá cao hơn hàng Việt Nam. Tại chợ Văn Thánh, Thị Nghè (Bình Thạnh), hành tây Trung Quốc có giá 10.000 đồng một kg, còn Việt Nam là 8.000-10.000 đồng. Súp lơ xanh Trung Quốc 40.000 đồng một kg, đắt hơn hàng Việt 5.000 đồng. Hành tím Việt Nam đang rớt giá chỉ còn 15.000 đồng một kg, trong khi hành Trung Quốc 25.000 đồng một kg và tỏi 30.000 đồng.

Hành tây Việt (trái) và hành Trung Quốc (phải). Ảnh: Hồng Châu.

Chị Hoa, tiểu thương tại chợ Văn Thánh cho biết thường lấy hành tây, súp lơ, tỏi của Trung Quốc nhiều hơn hàng trong nước, do giá cả ổn định, ít lên xuống hơn. “Hành Đà Lạt chỉ có theo mùa (tháng 3-4 đầu năm) giá lúc thì cao chót vót, khi rẻ như cho. Năm nào nông dân trồng ít thì thiếu hàng, năm nào trồng ồ ạt lại tồn đọng nên giá cả không ổn định. Trong khi đó, hàng lấy về nếu không bán hết rất dễ bị hỏng”, chị Hoa giải thích.

Chị biết thêm, súp lơ trắng và xanh ở chợ đa phần là hàng Trung Quốc vì hình dáng đẹp. Ngược lại, súp lơ xanh Việt Nam cọng dài, nhỏ lại dễ dập, khó giữ lâu.

Bà Lan, tiểu thương chợ Bà Chiểu, cho biết hành tây Việt củ nhỏ, thiếu đồng đều, hay bị ướt nên khi vận chuyển dễ bị dập nát. Trong khi đó hàng Trung Quốc củ to tròn, mẫu mã đẹp lại được sấy khô nên để được lâu. Còn đối với tỏi, tép tỏi miền bắc nhỏ, khó bóc giá lại cao chót vót, trong khi đó, tỏi Trung Quốc giá chỉ bằng một phần ba, củ to tròn.

Anh Hòa, thương lái chuyên buôn hành tỏi ở chợ đầu mối Thủ Đức cho hay "đánh hàng" Trung Quốc lời hơn không chỉ vì giá và lượng hàng ổn định, mà khách mua chủ yếu là nhà hàng, quán ăn, bếp ăn công nghiệp với số lượng lớn. Trong khi lượng giao đối với tỏi, hành tây Trung Quốc lên tới hàng tấn, anh Hòa cho biết chỉ bán được vài chục kg, cùng lắm là 2-3 tạ hàng Việt. Các sạp hàng khi thu gom hàng nội cũng rất kén chọn, chỉ lọc những loại ngon vì sản phẩm thiếu đồng đều.

Tỏi Trung Quốc củ to đều, dễ bóc vỏ. Ảnh: Hồng Châu.

Tại các siêu thị, nông sản Trung Quốc cũng bán rộng rãi. Hành tây, tỏi của Trung Quốc được bày bán trong hệ thống Metro có kèm nhãn và giá đầy đủ: Hành giá 11.500 đồng một kg, tỏi bông sen giá 27.500 đồng...

Nhân viên tại siêu thị cho biết hàng dù là Trung Quốc hay Việt Nam đều được kiểm tra khắt khe, đủ tiêu chuẩn mới được lên kệ. Mặt hàng Trung Quốc có ưu điểm là mẫu mã đẹp và giá ổn định. "Hành tây Việt thời gian gần đây số lượng nhiều nên giá mới rẻ chứ bình thường luôn cao hơn hàng Trung Quốc", nhân viên ở đây cho hay.

Là chủ một nhà hàng ở quận 2, anh Toàn chia sẻ mỗi lần đi mua hành tây, anh thường mua với số lượng lớn và nguyên liệu phải đủ kích cỡ để dễ chế biến. Thông thường hành Đà Lạt củ nhỏ, chế biến rất vụn và khó để lâu nên anh không mua. Còn tỏi Việt nhiều tép nhỏ lại khó bóc nên chế biến rất cầu kỳ và lâu. 

Bị hàng Trung Quốc lấn lướt ở thị trường nội địa, nông sản Việt xuất khẩu cũng khó khăn, đa phần xuất tiểu ngạch và thường bị ách tắc ở cửa khẩu khi vào vụ thu hoạch rộ. Trong một phát biểu gần đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương, Trần Tuấn Anh đã cho hay, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng nông lâm thủy sản trong quý I giảm tới 500 triệu USD. Sự sụt giảm trong lĩnh vực nông sản đã kéo theo tăng trưởng xuất khẩu hàng hóa trong quý I/2015 cả nước chỉ đạt xấp xỉ 7%, trong khi mục tiêu đặt ra là 10%.

Tiến sĩ Võ Mai, Phó chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam đánh giá, nông sản Việt Nam đang phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc. Do vậy, sự sụt giảm của mặt hàng xuất khẩu trong thời gian gần đây bị ảnh hưởng trực tiếp lớn từ thị trường này.

"Cơ quan chức trách cần vào cuộc nhiều hơn nữa, tạo liên kết giữa nhiều nhà, từ nông dân đến doanh nghiệp để quy hoạch sản xuất nông nghiệp bài bản hơn, sản phẩm chất lượng cao đáp ứng không chỉ trong mà cả ngoài nước", bà Mai nhấn mạnh.

Hồng Châu