Tuyến tàu điện ngầm trong thành phố là sản phẩm của hãng đường sắt MTR - công ty niêm yết có doanh thu 5,2 tỷ USD năm ngoái. Với 2 tỷ USD lợi nhuận hàng năm, tàu điện ngầm Hong Kong là trường hợp cá biệt trên thế giới. CNN lấy ví dụ tàu điện ngầm New York luôn trong tình trạng thiếu vốn và năm nay có thể phải chi gần 2,5 tỷ USD để trả nợ.

Nguyên nhân đầu tiên giúp MTR lãi lớn là hệ thống của họ rất ấn tượng. Kể cả với hơn 5 triệu hành khách mỗi ngày, tàu của MTR vẫn đến đúng giờ với tỷ lệ 99,99%. Giá vé rẻ (0,5-3 USD), nhưng cũng đã tương đương 175% chi phí hoạt động của hệ thống.

Hành khách tại một ga tàu điện ngầm của MTR ở Hong Kong. Ảnh: ST File

Tuy nhiên, lợi nhuận thực sự của công ty lại nằm ở lĩnh vực bất động sản. Khoảng 50 bất động sản lớn tại Hong Kong đang được sở hữu, phát triển hoặc quản lý bởi MTR. Trong có đó 2 tòa tháp cao nhất thành phố.

"Thi thoảng, những người chỉ trích lại nói rằng họ là công ty bất động sản, kinh doanh thêm tàu điện ngầm mà thôi", Tim Hau - Giáo sư tại Trường Kinh tế - Tài chính thuộc Đại học Hong Kong cho biết.

Mô hình hoạt động của MTR rất đơn giản. Vì có mối quan hệ tốt với chính quyền - cũng là cổ đông lớn của MTR, họ được cấp đất miễn phí. MTR vì thế có thể phát triển các khu đất trên và quanh khu vực nhà ga.

MTR thường xây các trung tâm thương mại ngay phía trên các ga tàu. Năm ngoái, doanh thu từ cho thuê các địa điểm này đã tăng trung bình 14%. Còn bên dưới lòng đất, cạnh mỗi điểm dừng là hàng loạt cửa hàng bán lẻ. Dĩ nhiên chủ hàng cũng phải trả tiền thuê cho MTR.

Ở đây, bạn có thể tìm được mọi loại hàng hóa, dịch vụ, kể cả nhà hàng dim sum có chứng nhận sao Michelin. Wong Sau Lan đã làm quản lý nhà hàng Tim Ho Wan tại đây trong 2 năm qua. Cô cho biết nhà hàng đặt cạnh ga tàu điện ngầm thường đông gấp đôi các cơ sở khác cùng hệ thống, nhưng ở trên mặt đất.

Tim Ho Wan mở cửa 14 giờ mỗi ngày. Trung bình,  mỗi khách phải đợi đến 40 phút mới được dùng bữa tại đây.

MTR đang xuất khẩu mô hình kinh doanh sang nước ngoài. Họ đã được giao xây dựng và điều hành nhiều tuyến tàu điện ngầm tại Trung Quốc, Anh, Thụy Điển, Australia và nhiều dự án khác trên thế giới. "Chỗ nào có lợi nhuận, họ sẽ tới. Thế giới không có nhiều đối thủ đến thế đâu", Giáo sư Hau cho biết.

Hà Thu (theo CNN)